گزارشی از نشست حضوری بررسی ادبیات داستانی در زمانه‌ی مشروطه
.
گزارشی از نشستِ «حضوری» بررسیِ ادبیات داستانی در زمانه‌ی مشروطه «ذیلِ سلسله نشست‌های ادبیات معاصر» به تاریخ: ۱۴۰۲/۷/۲۷ در کارگاه نمایش «پروین» در رشت.
تلاقی ادبیات داستانی با مشروطه
مدرس: پرنیان خجسته‌حال، کارشناسِ ارشد زبان و ادبیات فارسی.
در این جلسه نخست به وقایع تاریخی جُنبش مشروطه مصادف با قرن ۱۹ همگام با سلطنت مظفرالدین شاه در داخل کشور اشاره شد.
اعتراضات مشروطه‌خواهان از تاریخ پیش از ۱۲۸۵ شکل گرفته بود.
این بزنگاه تاریخی باعث نوشتن داستان‌های مهم ایرانی شد. کمی قبل از سال ۱۳۰۰ به علت پیشرفت‌هایی در صنعت چاپ، همچنین ورود ادبیات داستانی اروپا به ایران، و به خاطر زبان سنگین به کار رفته در متون دوره پیش از مشروطه، مردم به دنبال زبانی مشترکی و قابل فهم بودند و ادبیات داستانی زبان مشترک آنها شد. که می‌توان عبارت «ادبیات برای عام» را به کار برد.
در این راستا به داستان «فارسی شکر است» از «محمدعلی جمالزاده» اشاره شد که در این داستان «رمضان» یکی از شخصیت‌های داستان در بین اقشار مختلف اعم از روشنفکر و روحانی و… مستاصل مانده و حرف هیچکدامشان را نمی‌فهمد.
در نهایت به تفاوت قصه با حکایت و تفاوت این دو با داستان پرداخته شد. که داستان زمان‌محور، مکان‌محور و شخصیت‌محور است. به عکس در حکایات و قصه‌ها تیپ‌محور هستند، لازمان و لامکان هستند.
اما قبل از «محمدعلی جمالزاده» کسانی را داشتیم که زمینه‌هایی برای ادبیات داستانی را مهیا کردند که کمتر از این افراد نام برده می‌شود. از جمله نویسنده گیلانی «علی عمو» که در سال ۱۲۸۸ می‌نوشت که متن‌هایش را را می‌توان «حکایت‌داستان» نامید.
درهمین برهه از «علی اکبردهخدا» با اثری مانند «چرند و پرند» نام برده شد. یادی از مجله‌ی مهم فمنیستی تحت عنوان «عالم نسوان»، «افسانه» نیما یوشیج و «تهران مخوفِ» مشفق کاظمی شد که از دست آثار مهم برهه ۱۳۰۰ بودند.
در پایان جلسه بخشی از حکایت‌داستانی با عنوان «رقص» نوشته‌ی «علی‌عمو» خوانده شد. آنگاه باقی جلسه به پرسش و پاسخ گذشت.
